Wleńskie pieniądze namiastkowe

Notgeld - pieniądz zastępczy, nazywany także pieniądzem na czas potrzeby, namiastkowym lub wojennym. Emitowany był na początku minionego stulecia w wielu miastach i gminach Dolnego Śląska (oraz innych częściach Niemiec). Nie był jednak wydawany tylko przez bank centralny, ale najczęściej przez pojedyncze miasta, gminy, prywatne banki, przedsiębiorstwa, a nawet kopalnie.
Notgeld najczęściej miał formę papierowego banknotu. Emisja banknotów była reakcją na niedobór pieniądza wykonanego ze srebra i złota z uwagi na jego masowe gromadzenie przez ludność na tzw. "czarną godzinę". Jego pojawianie się towarzyszyło wojnom i innym historycznym zawirowaniom. Notgeldy również te wleńskie, zachowywały swoją ważność tylko na terenie podległym administracji emitenta, czyli np. w granicach danego miasta. Z czasem notgeldy stały się przedmiotami kolekcjonerskimi, tak jak te, przedstawione poniżej.
We Wleniu notgeldy wydawane były m.in. przez Miejską Kasę Oszczędnościową (Die Städtische Sparkasse Lähn im Riesengebirge). Na początku lat 20. XX w. wyemitowano dwie serie - z gołębiarką i brzozą w herbie. Na banknocie 50-pfennigowym przedstawiono nieco fantastyczny widok wleńskiej warowni sprzed jej zniszczenia w 1646 roku. Z dwóch stron stoją książę Henryk I Brodaty i Św. Jadwiga Śląska.
Inny zaś upamiętnia krótki i nieoczekiwany pobyt Fryderyka II Wielkiego we Wleniu w 1766 r.
Banknot 75-pfenningowy przedstawia dopiero co oddaną do użytku zaporę na rzece Bóbr. Jej oficjalne otwarcie odbyło się w obecności cesarza Wilhelma II w 1912 r.
Na kolejnym egzemplarzu możemy zobaczyć wleński ratusz oraz napis „Ex cinere Phoenix Post nubila Phoebus”, który do dzisiaj podziwiać można na fasadzie urzędu miasta.
Wydawane były też notgeldy przedstawiające panoramę miasteczka wraz z opisem „Lähn, die Perle des Bobertales”
Pieniądz o nominale 1 marki przedstawia budynek Sanatorium we Wleniu - dzisiejszy Ośrodek Rehabilitacyjny i Opiekuńczy Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety we Wleniu przy ul. Jana Kazimierza 1. Jeszcze inny ukazuje Pädagogium czyli szkołę.
Ciekawym egzemplarzem jest także ten, na którym możemy zobaczyć najemników grających w karcianą grę Karnöffel. Jest to gra polegająca na rzucaniu lew, która prawdopodobnie pochodzi z obszaru górnoniemieckiego w Europie w pierwszej ćwierci XV wieku.
Szczytowy okres występowania zastępczych środków płatniczych, to czas I wojny światowej i lata następujące bezpośrednio po niej.
W czasie gdy niedobór państwowych środków płatniczych ustawał, władze mogły żądać natychmiastowego wycofania pieniędzy zastępczych, powołując się na fakt, że nie miały one żadnego ugruntowania prawnego.
Zdjęcia banknotów pochodzą ze zbiorów prywatnych.
Opublikowano: 13 grudnia 2022 11:08
Kategoria: Aktualności
Wyświetleń: 320